Blog

Jedzenie miało smak i zapach. Niepowtarzalny i niezapomniany. Posiłki wydawały się być wyczarowane, a nie przyrządzone. Nie pamiętam, by gdziekolwiek karmili mnie tak dobrze, jak w pensjonacie w Banicy w Beskidzie Niskim. Niczego nam nie brakowało. Naprawdę niczego? – Dżem jest?! – pytał niemal każdy przychodzący na stołówkę. Właśnie, dżemu nie było. Udało się znaleźć chociaż drobną skazę na ideale.

Magiczna atmosfera towarzyszyła nie tylko jedzeniu, ale całej pierwszej edycji warsztatów literackich zorganizowanych przez wydawnictwo „Czarne”. Nie minęły trzy lata i trójka uczestników ma za sobą debiut rynkowy. Dla niektórych jest to pierwsza, dla innych kolejna pozycja… 

Andrzej Muszyński…

… nie przyjeżdżał do Banicy, jako debiutant, miał na swoim koncie liczne reportaże. Nic dziwnego, że jako jedyny kończył kurs z umową na książkę w kieszeni. Nie jestem miłośnikiem reportaży. Jednak, gdy ukazała się Miedza, opowiadająca o zanikającym świecie prowincji, gdzieś z okolic Jury, kupiłem książkę. Jura, to region, który znam i uwielbiam, moje najpiękniejsze miejsce w Polsce. A życie polskiej prowincji, odkąd mam dom na Wsi, fascynuje mnie mieszczucha, niczym inny, niedostępny świat.

Miedza jest nierówna, jak to miedza odgradzająca pola. Jedne opowiadania czyta się gładko, inne chropowato. Język wysublimowany, wcale nie prowincjonalny. Czasami więcej tej zabawy słowem, niż treści, a forma kompletnie unicestwia fabułę. Miejscami mam wrażenie, że autor stylizuje się na Andrzeja Stasiuka i są to najsłabsze fragmenty. Niektóre opowiadania wciągają klimatem i treścią (Ławka), inne porywają na początku, ale nie starcza im sił na porządne zakończenie (Kundel, Dziennik czwartoligowca). Są też takie, gdzie nie dostrzegam nic poza żonglerką słowem (Mleko).

Niestety, końcówka zmęczyła mnie okrutnie. Połączenie w jednym opowiadaniu opisu wyjazdu do Kambodży i powrotu w rodzinne strony wprowadza chaos i sugeruje brak pomysłu na spójną całość. Być może nie znam się na reportażu, ale zapewne do Miedzy już nie wrócę.

Joanna Jagiełło

Długo decydowałem się na przeczytanie najnowszej książki, chociaż byłem już po lekturze wcześniejszych dokonań autorki. Kawa z kardamonem i Czekolada z chili, powieści dla nastolatek, zostały napisane o niebo lepiej, niż ostatnie kilka tomów Jeżycjady Małgorzaty Musierowicz. Jednak Hotel dla twoich rzeczy, początkowo wydawał mi się zbyt kobiecy i nadmiernie emocjonalny. Absolutnie nie dla faceta.

Myliłem się. Bardzo. Lubię książki o życiu, takim zwyczajnym, codziennym, które trafia się każdemu. Tylko nieliczni potrafią ciekawie je opisać. Dużo łatwiej jest skonstruować dramat, kryminał czy komedię. Tropienie terrorystów, heroiczna walka z chorobą czy lot na obcą planetę, mają w sobie większy potencjał, niż zakupy w sklepie za rogiem lub dylematy związane z poszukiwaniem pracy. Jednak autorce udało się stworzyć wciągającą narrację o tym co banalne. Każdy może wieść podobne życie, tylko nie każdy potrafi znaleźć w sobie tyle zwyczajnie niezwyczajnego optymizmu. Książka zaraża uśmiechem, skłania do pozytywnego myślenia.

Emocje, których na początku tak się obawiałem, nie przeszkadzają, nie ma w nich patosu czy słodzenia, a nadają powieści ludzki wymiar. Niewątpliwą zaletę stanowi język – normalny, bez udziwnień, sprawiający, że przez kartki się płynie, a nie przedziera. Wady? Cóż, każdy recenzent powinien coś skrytykować. Miałem z tym kłopot. Być może dzieci autorki są przedstawione nazbyt idealnie, a zakończenie jest ciut słabsze niż reszta, widać brak dystansu do tego, co ostatnio się wydarzyło? Czepiam się. Hotel dla twoich rzeczy polecam przede wszystkim kobietom, ale, jak widać, i facet może się zachwycić.

Weronika Murek

Jedyna debiutantka w tym gronie. Jej stylu pisania nie da się porównać z niczym i z nikim. Tworzy niepowtarzalne konstrukcje zdaniowe oraz bohaterów zawieszonych gdzieś między jawą a snem, życiem, a śmiercią. Całość zanurzona w oparach absurdu, próżno szukać logiki.

Pierwsze zdanie, gdy bohaterka „o tym, że nie żyje dowiedziała się ostatnia”, wprowadza nas w klimat dominujący we wszystkich opowiadaniach. Zmarli bez przeszkód kontaktują się z żywymi, co nie raz prowadzi do konfliktów. „Nie jest pani pierwszą osobą zmarłą, którą znam, ale z pewnością najbardziej bezczelną” – oburza się sąsiadka, Różyłłowa. „Twardy bruk kamienny jest przyczyną złego”, przeczyta przedszkolak na plakacie demonstrującym „różne typy i rozmiary ran powstających przy obrażeniach kolan”.

Gospodarz zatrudniający w gospodarstwie nerwowo chorych każe fryzjerce ufarbować włosy razem z kapeluszem, a kosmonauta Pączko zostanie wysłany na Księżyc, ponieważ ma dwie dusze „a co za tym idzie – większe szanse na przeżycie”. Jedni będą zachwyceni stylem pisania Weroniki, innych będzie on drażnił, mnie przypadł do gustu. Nie wszystkie opowiadania czytałem z równym zachwytem, niektóre są słabsze. Najlepsze i najdłuższe zarazem, jest pierwsze z nich W tył, w dół w lewo. Koneserom dziwności i absurdalności szczerze polecam, pozostali powinni się zastanowić, zanim sięgną po lekturę.

Przy okazji zachęcam do lektury zamieszczonego na blogu gościnnego wpisu Weroniki.

Książki wydawnictwa „Czarne”

Gdy w księgarni sięgam na półkę po książki moich znajomych, nachodzi mnie refleksja, czemu od kilku lat nie potrafię skończyć swojej powieści? Może przykład Weroniki, Andrzeja i Joanny zdopinguje mnie do systematycznej pracy?