Blog

Kielecczyzna, to piękna kraina leżąca całkiem blisko Łodzi prowadzą, tam całkiem niezłe drogi, ale czuję, że jeżdżę tam zdecydowanie za rzadko. Postanowiłem nadrobić zaległości. Rok temu zwiedziłem Ponidzie, teraz tereny rozciągające się pomiędzy Jędrzejowem, a Wąchockiem. Za każdym razem wybieram się tam jesienią, gdy kolory aż proszą się o utrwalenie ich na zdjęciach. Zapraszam cię na jednodniową wycieczkę, którą zorganizowałem pod hasłem: „Kieleckie, co zwiedzać jesienią?”

Kieleckie, co zwiedzać w Jędrzejowie?

Zwiedzanie zawsze zaczynam od miejsca, do którego mam najdalej. Dlatego pewnego październikowego ranka zaparkowałem przed kościołem cysterskim w Jędrzejowie. Opactwo zostało ufundowane w 1140 r., a miejscowość położona wokół niego otrzymała nazwę Andreovia, od imienia patrona wschodu św. Andrzeja. Wkrótce, dziwacznie brzmiąca Andreovia, stała się swojskim Jędrzejowem.

Uroczystej konsekracji nowego kościoła dokonał w 1210 r. biskup krakowski Wincenty Kadłubek, autor „Kroniki”, która była drugim najstarszym po dziele Galla Anonima, zapisem historii dziejów polskich. Kadłubek na dobre związał się z Jędrzejowem, ostatnie lata życia spędził w tutejszym klasztorze, w którym został pochowany. W XV w. romańskie opactwo zostało przebudowane w stylu gotyckim.

Chociaż przyjechałem w dzień powszedni, kościół był otwarty i mogłem swobodnie zwiedzić wnętrze. Byłem sam, nikt mi nie przeszkadzał w kontemplacji i robieniu zdjęć. Pobyt w Jędrzejowie stanowił dobry początek całej podróży. Oprócz opactwa, w Jędrzejowie znajduje się też słynne muzeum zegarów. Niestety, świadomie je pominąłem, wiedząc, że nie mam zbyt wiele czasu, na zaplanowaną podróż.

Skansen w Tokarni

Prawidłowa i pełna nazwa brzmi: Muzeum Wsi Kieleckiej. Główna siedziba muzeum mieści się w Kielcach, a Park Etnograficzny w Tokarni koło Chęcin, jest jego najbardziej znanym oddziałem.

Chociaż od jakiegoś czasu odczuwam ogromny przesyt, spowodowany nadmierną ilością skansenów, które w całej Polsce powstają, niczym grzyby po deszczu, to do Parku Etnograficznego w Tokarni, żywię duży sentyment. Uważam go za jeden z najładniejszych skansenów w całej Polsce.

Park Etnograficzny w Tokarni zajmuje sporą przestrzeń i aby obejrzeć wszystkie budynki, trzeba wykazać się nie byle jaką kondycją (skansen zajmuje 65 ha). Całość podzielona jest na kilka sektorów odpowiadających regionom Kielecczyzny.

Odtworzone zostały nie tylko same zabudowania, ale i teren wokół nich został odpowiednio zaaranżowany. Przy domach powstały ogródki, a wokoło ciągną się pola uprawne. Do wielu chałup nie wchodziłem, gdyż większość wnętrz wygląda tak samo, jak niemal w każdym innym skansenie. Na pewno warto zajrzeć do pochodzącej z połowy XIX w. organistówki z Bielin, gdzie odtworzono dawną aptekę. Ciekawie urządzony jest też gabinet i mieszkanie małomiasteczkowego lekarza. W Zagrodzie z Bukowskiej Woli można podziwiać „Ogród Rzeźb”, na który składają się prace znanego twórcy ludowego Jana Bernasiewicza.

Kieleckie, co zwiedzać? Koniecznie zamek w Chęcinach

Ruiny zamku w Chęcinach są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych ruin zamkowych w Polsce. Za panowania Władysława Łokietka zamek musiał mieć opinię twierdzy nie do zdobycia, gdyż przetrzymywano w nim skarbiec koronny oraz skarbiec arcybiskupów gnieźnieńskich. Warownia pełniła też funkcję więzienia, z którym szansę miało zapoznać się kilku znaczących przeciwników królów polskich.

Swoje skarby w Chęcinach trzymała też królowa Bona. Był to dobytek niemały, o czym świadczy fakt, że majątek, który królowa wywiozła z fortecy, trzeba było załadować aż na 24 wozy.

Dobra kondycja zamku została poważnie nadszarpnięta na początku XVIII w. podczas wojny północnej, a w XIX w. popadł on w ruinę. Renowację zamku na większą skalę przeprowadzono dopiero w połowie XX w. i do dzisiaj stanowi on tak zwaną „trwałą ruinę”. Pięknie wygląda od strony Chęcin, ale duży parking samochodowy znajduje się po drugiej stronie. Aby dostać się na zamek, trzeba kawałek przejść stromą ścieżką. Ruiny z bliska może nie prezentują się, jak z oddali, ale widok z wieży zamkowej wart jest wspinaczki po stromych stopniach.

Wąchock – najbardziej dowcipne miasto w Polsce

Wąchock powinien być powszechnie znany ze względu na średniowieczne opactwo cysterskie. Pierwsza informacja o miejscowości i zakonie pochodzi z początków XII w. Niestety, nie udało mi się odnaleźć daty, od kiedy ludzie opowiadają sobie dowcipy o sołtysie z Wąchocka. To dowcip, a nie cystersi są obecnie znakiem firmowym Wąchocka. Najlepsze dowcipy o Wąchocku można znaleźć na oficjalnej stronie miasta. 

W 2003 roku słynnemu sołtysowi postawiono pomnik, a rokrocznie, w ostatni weekend czerwca w Wąchocku odbywa się Krajowy Turniej Sołtysów. Uczestnicy biorą udział w konkurencjach takich, jak toczenie koła do wygódki, zwijaniu asfaltu na czas, czy przejście wierzchem przez płoty.

Co ciekawe w Wąchocku nie ma sołtysa, bo od 1994 r. miastem zarządza burmistrz, a przedtem był tutaj wójt, a nie sołtys.

W cieniu dowcipów o Wąchocku funkcjonuje wspomniany już klasztor cystersów. Kiedyś był to jeden z najbogatszych domów zakonnych w Polsce. Zacni mnisi  wiele energii poświęcali na …, nie, nie na modlitwę, ale na spory sądowe z klasztorem benedyktynów na św. Krzyżu. Co ciekawe, nie jest to pierwszy klasztor, którego misją była zażarta, wielowiekowa wojna, toczona o dobra doczesne z innym zakonem. Również cystersi zamieszkujący opactwo w Sulejowie wojowali z norbertanami z Witowa.

Kościół i klasztor stanowią obecnie jeden z najcenniejszych polskich zabytków sakralnych. Za najpiękniejsze polskie wnętrze romańskie uchodzi kapitularz, czyli sala zebrań zakonników, natomiast wczesny gotyk reprezentuje refektarz – jadalnia klasztorna. W pomieszczeniach klasztoru mieści się Muzeum Ojców Cystersów

Kieleckie, co zwiedzać jesienią – podsumowanie

Przy pięknej, jesiennej pogodzie, Ziemia Kielecka jest urocza. Zresztą warto ją odwiedzić o każdej porze roku. Pokazałem wam tylko jej niewielki fragment położony pomiędzy dwoma cysterskimi klasztorami. Te cztery miejsca da się zobaczyć w ciągu jednego, dość krótkiego jesiennego dnia, ale w drogę trzeba wyruszyć wcześnie rano. Na szczęście jesienne poranki zaczynają się znacznie później, niż te letnie. Ciężko mi zdecydować, które z odwiedzonych miejsc najbardziej mi się spodobało. Na pewno wyjątkowo malowniczy i fotogeniczny jest zamek w Chęcinach, który swój wspaniały wygląd zawdzięcza położeniu na wzgórzu. Natomiast Wąchock ujął mnie swoim zdrowym dystansem do dowcipów opowiadanych o miejscowości.