Blog

Wielbłąd to dziwne zwierzę. Musi się położyć, aby można było na niego wsiąść. Gdy wstaje, podnosi najpierw zad i w tym momencie łatwo ześlizgnąć się przez głowę. Wielbłądy bywają kapryśne, jak coś im nie pasuje, to plują, a czasami potrafią też boleśnie ugryźć. Specyficzny chód sprawia, że człowiekiem buja, jak na okręcie. Osoby wrażliwe mogą zareagować wcale niepożądanymi sensacjami żołądkowymi. O wszystkich niedogodnościach wiedziałem wcześniej, lecz jazda na wielbłądzie, była jednym z trzech marzeń, jakie zamierzałem spełnić podczas pobytu w Izraelu. Pozostałe dwa, to wycieczka na pustynię i kąpiel w Morzu Martwym.

Wielbłądy

Na położonej w pobliżu miasta Dimona farmie wielbłądów nocowaliśmy w niewielkich domkach bez wygód, jednak całość została tak urządzona, że świetnie wpisywała się w surowy klimat pustyni. Również serwowane posiłki nawiązywały do lokalnej tradycji. Wieczorem mocno się ochłodziło, a ja zapomniałem zabrać ze sobą ciepłe rzeczy – był to jedyny moment, gdy zmarzłem w Izraelu. Nie narzekałem, wycieczka na wielbłądach była warta wszelkich niedogodności.

Izrael w większości to pustynie…

Negew i Pustynia Judejska zajmują łącznie około 60% powierzchni państwa. Mimo niekorzystnych warunków klimatycznych, nie są to tereny całkowicie bezludne. Już w starożytności podejmowano udane próby zasiedlenia i zagospodarowania. Obecnie izraelskie pustynie to nie tylko bezkresne połacie jałowej ziemi, lecz także ruiny starożytnych miast, oazy i rezerwaty przyrody. Ich zwiedzanie najlepiej zaplanować na późną wiosnę lub wczesną jesień, my pojechaliśmy we wrześniu. Oprócz farmy wielbłądów, polecam jeszcze cztery miejsca:

1. Izrael – Coloured Sands

Miejsce, gdzie barwy pustyni nabierają niezwykłej intensywności – od żółtej, poprzez pomarańczową, aż po wściekle czerwoną. Na tle szaro-burego otoczenia kolorowe piaski są czymś wyjątkowym.

2. Ruiny Mamszit…

…zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2005 r. Osadę założyli w I w. n.e. Nabatejczycy, tajemniczy lud pochodzenia semickiego (przez starożytnych identyfikowany z Arabami). Swój rodowód wywodzili od Izmaela syna Abrahama. Nabatejczycy założyli królestwo ze stolicą w Petrze, które obejmowało tereny od dzisiejszej Syrii po półwysep Synaj. Największe zyski czerpali z kontroli nad handlem kadzidłem,  mirrą oraz afarsemonem – niezwykle cenionymi w starożytności perfumami, które uzyskiwano z nieznanej dzisiaj rośliny rosnącej w rejonie Morza Martwego. Na szlakach karawan wznosili osady – miejsca postoju. Tak powstało Mamszit.

Nabatejczycy osiągnęli mistrzostwo w pozyskiwaniu i magazynowaniu wody, która na pustyni pojawia się raz do roku, czasami tylko przez jeden dzień. W położonym u stóp Mamszit głębokim wąwozie zbudowali system zapór, które kierowały wodę do wydrążonych w skale ogromnych zbiorników o pojemności dochodzącej nawet do 40 000 l.! Naprawdę trudno sobie wyobrazić, że w sercu suchej i pozbawionej roślinności pustyni można było hodować liczne stado koni arabskich, rozwijać rolnictwo oraz utrzymywać duże i luksusowe łaźnie!

3. Izrael – Droga Skorpiona

Trasę tę wybraliśmy w drodze nad Morze Martwe. Nazwa pochodzi od skali trudności lub od kształtu, który przypomina ogon skorpiona. Pierwszy trakt w tym rejonie wytyczyli Rzymianie na początku II w n.e. Obecna serpentyna została wybudowana z kamieni w 1927 r. przez Brytyjczyków, a poprawiona i pokryta asfaltem w 1950 r. po powstaniu państwa Izrael. Przez kilka lat była to jedyna droga do Ejlatu, izraelskiego kurortu położonego nad Morzem Czerwonym.

Na samym początku powitały nas znaki zakazu wjazdu. Zignorowaliśmy je. Nie tylko my, na drodze natknęliśmy się na kilkanaście innych samochodów. Przez chwilę poczułem się, jak w Polsce.

Trasa jest godna swojej nazwy. Wąska, kręta i bardzo stroma, ale widoki są niepowtarzalne. Można podziwiać rozległą panoramę doliny Zin, która przez swoją pustkę i czerwonawy odcień przypomina krajobrazy marsjańskie. Więcej związków z kosmosem można doszukać się trochę dalej, w pobliżu Mount Zin, gdzie znajduje się płaskowyż cały pokryty gładkimi kamieniami, do złudzenia przypominającymi latające spodki.

4. Żona Lota

Skała zwana Żoną Lota wznosi się na 280 m nad poziom Morza Martwego. Według Biblii, Jahwe oburzony na grzeszne życie mieszkańców Sodomy i Gomory, postanowił oba miasta zniszczyć (pochłonęły je wody Morza Martwego). Ocalił tylko bratanka Abrahama Lota oraz jego rodzinę. Podczas ucieczki nie wolno było im oglądać się za siebie, jednak żona Lota zignorowała zakaz i za karę została zamieniona w słup soli. Teraz jej postać jest częścią słonej góry Sodom.

Izrael i Morze Martwe

Morze to ewenement na skalę światową, ale nie wiadomo ile czasu jeszcze przetrwa. Wody rzeki Jordan, która zasila zbiornik, są intensywnie wykorzystywane dla celów rolniczych – zarówno przez Izrael, jak i Jordanię. Do tego dochodzi intensywne parowanie. Rocznie tafla morza obniża się o 1 metr (obecnie są to 422 m. poniżej poziomu morza). Faktycznie nie ma już jednego zbiornika morskiego, tylko dwa. Tak zwane morze głębokie oraz morze płytkie, do którego woda jest przepompowywana. Obniżenie lustra wody sprawia, że otoczenie stało się niebezpieczne ze względu na ruchome piaski oraz nagłe zapadanie się gruntu (tzw. sinking holes). Izraelczycy nazywają je „bolamin” czyli połykaczki, które każdego roku są przyczyną kilku poważnych wypadków.

Kąpiel w morzu, to niezapomniane przeżycie. Woda rewelacyjnie oddziałowuje na skórę, a także leczy niektóre choroby (np. łuszczycę). Z powodu ogromnego zasolenia człowiek unosi się na wodzie niczym korek (nie ma mowy o żadnym pływaniu). Trzeba pamiętać, że każde zadrapanie skóry po wejściu do wody będzie intensywnie piekło, więc lepiej poprzedniego dnia się nie golić. Ta uwaga dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet! Koleżanka na dzień przed ogoliła nogi, a potem cierpiała. Lepiej uważać, aby nie nachlapać wody do oczu. Po wyjściu warto dokładnie opłukać się z soli pod prysznicem (na każdej plaży znajduje się ich kilka).

Lecznicze właściwości posiada również błoto, którym pokrywa się całe ciało. Po takim zabiegu człowiek wygląda iście diabelsko. Błotem lepiej nie nacierać się zbyt energicznie, gdyż jest przemieszane z drobinami pisaku i niechcący możemy zafundować sobie bolesny peeling. Następnie, należy odczekać około 20 minut. Nie jest to łatwe zadanie, gdy słońce niemiłosiernie parzy, a ciało pokrywa czarna, ciepła skorupa. Natomiast po dokładnym opłukaniu, skóra jest wyraźnie gładsza i przyjemniejsza w dotyku.

Ein Gedi

Od upału pustyni i gorąca Morza Martwego można znakomicie odpocząć w rezerwacie Ein Gedi. Człowiek nagle wkracza do innego świata, który otacza cień drzew i szum niosących zimną wodę wodospadów. Ein Gedi jest oazą zasilaną przez dwa strumienie – Nahal Dawid i Nahal Arugot. Łatwiej dostępny, a przez to bardziej popularny i zatłoczony, jest ten pierwszy. Pod kaskady wodospadów wchodziliśmy w pełnym ubraniu, które schło niemal natychmiast po wyjściu. Najczęściej spotykanymi zwierzętami były małe, przypominające wielkością i wyglądem świnkę morską, góralki syryjskie (co ciekawe, dość blisko spokrewnione ze… słoniami) oraz koziorożce nubijskie.

Izrael – podsumowanie

Wycieczka na pustynię i nad Morze Martwe była tylko częścią dłuższego pobytu w Izraelu. Cieszę się, że zobaczyłem inne rejony od tych, którymi podążają masowe wycieczki. Wiem, że nie dokonałbym tego, gdyby nie moi Izraelscy znajomi.