Blog

Widząc sarny na polu, dostojnie brodzące w wodzie bociany, czy słysząc klangor żurawi, niejeden fotograf-amator zadaje sobie pytanie – czy fotografia dzikiej przyrody jest dziedziną, którą łatwo opanować? Co muszę wiedzieć na jej temat? Jakiego sprzętu fotograficznego potrzebuję?

Takie pytania także sam sobie zdaję, więc odpowiedzi postanowiłem poszukać u bardziej doświadczonych fotografów, których blogi czytam i oglądam. Iwona i Wojtek Gotkiewicz zgodzili się odpowiedzieć na kilka dręczących mnie pytań.

Wszystkie zdjęcia w tym artykule są autorstwa Iwony i Wojtka!

Na dobry początek powiedzcie coś o sobie

Jesteśmy fotografującym małżeństwem, choć zawodowo zajmujemy się czymś innym lub prawie czymś inny. Iwona od zawsze pracuje w branży modowej. Wojtek od zawsze jest nauczycielem akademickim, zajmującym się głównie kwestiami związanymi z ochroną przyrody (stąd to „prawie”:))

Fotografujecie prawie wyłącznie na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego? Czy czasami jeździcie w inne miejsca?

Absolutnie nie! Swój wolny, fotograficzny czas spędzamy głównie na Warmii, gdzie aktualnie mieszkamy. Oboje pochodzimy jednak z Podlasia, więc Dolina, to nasza druga lub – chronologicznie rzecz ujmując – wręcz pierwsza, fotograficzna ojczyzna. Na Warmii fotografujemy głównie jelenie, ptaki w okresie jesiennej migracji i na zimowiskach, żurawie na noclegowiskach, zaś nad Biebrzą ptaki na wiosennych rozlewiskach i – naturalnie – łosie.

Od trzech lat jeździmy zimą na wschodnie kresy Podlasia w poszukiwaniu żubrów. Kiedyś fotografowaliśmy też na Pomorzu, gdzie w pewnym miejscu występuje największe w Polsce zagęszczenie jeleni, ale daliśmy sobie z tym spokój, gdyż po pierwsze jest to trochę zbyt daleko od Olsztyna, a po drugie tamtejsze byki są dużo brzydsze od naszych warmińsko-mazurskich amantów:)

Powiedzcie, jak takie fotografowanie wygląda od strony praktycznej. Kiedy przyjeżdżacie na miejsce? Jak się maskujecie? Jak sobie radzicie z nieruchomym leżeniem i czekaniem? Jaki element tej układanki uznajecie za najtrudniejszy?

Wszystko zależy od tematu. Gdy fotografujemy jelenie lub łosie zawsze w teren wyjeżdżamy na długo przed brzaskiem. W przypadku żurawi zdarzało się nam jednak wchodzić do czatowni o 16 i czekać do świtu. Gdy chcemy popstrykać drobnicę na rozlewisku, wchodzimy do budy o różnych porach w zależności od tego, czy zależy nam na zdjęciach świtowych, czy też przedwieczornych. Generalnie w fotografii przyrodniczej należy zapomnieć o wysypianiu się do syta:)) Nasi sąsiedzi przyzwyczaili się już do tego, że opuszczamy kamienicę w porach, w których uczciwi obywatele raczej zalegają w pieleszach, więc przestali już zawiadamiać policję:))

Jak sobie radzimy z czekaniem? Najczęściej nie czekamy, gdyż zawsze jest coś do roboty, a gdy akurat nie ma, zaklinamy zwierzaki, żeby podeszły/podleciały jak najbliżej. Najtrudniejsze jest chyba nocne podchodzenie do czatowni. Na szczęście opracowaliśmy system, który pozwala nam trafiać w konkretny punkt, nawet rozległego trzcinowiska, choć bywało, że w ciemnościach i w gęstej mgle gubiliśmy się, jak te dzieci … we mgle:))

Gdyby ktoś, zainspirowany waszymi zdjęciami chciał pójść w wasze ślady, to jaki rodzaj sprzętu polecicie mu na początek?

W przypadku fotografii ptasio-ssaczej powiedzenie, że zdjęcia robi człowiek, a nie sprzęt, jest niestety, nie do końca prawdziwe. Bez długich obiektywów jest bardzo trudno. Początkującym polecamy jednak przede wszystkim, jak najczęstsze wyjścia w teren i zdobycie doświadczenia. Na tym etapie sprzęt odgrywa drugorzędną rolę, gdyż bez dobrej znajomości behawioru zwierzaków, fotografia przyrodnicza nie ma sensu.

Warto również zapisać się na kurs fotograficzny, żeby aparat (oczywiście dotyczy, to osób, które nigdy niczego nie sfotografowały) nie był obciążeniem, a wyłącznie użytecznym narzędziem. Poza aparatem konieczne jest zaopatrzenie się w statyw i/lub monopod (bardzo dużo zdjęć wykonuje się w kiepskich warunkach oświetleniowych), dobre (czyli szybkie) karty pamięci oraz … dobre buty:) Często, zwłaszcza w Dolinie Biebrzy, obserwujemy przyjezdnych, którzy nie są w stanie zrobić żadnych fotek właśnie z powodu braku takich np. głupich woderów, gdyż wiosną część dróg/szlaków jest po prostu nieprzechodnia:)

Oczywiście zawsze pozostaje możliwość rozebrania się do tzw. rosołu, ale w marcu czy w kwietniu bywa to niekiedy uciążliwe:) Generalnie dobrze jest przed wyjazdem w teren zdobyć jak najwięcej informacji o warunkach, w których przyjdzie nam fotografować, gdyż pozwala to oszczędzać czas, pieniądze i nerwy.

Czy na coś jeszcze trzeba zwrócić uwagę podczas pierwszego profesjonalnego wyjścia na bezkrwawe łowy?

Wszystko zależy od tego, co zamierzamy fotografować. Ptaki mają niewiarygodnie wręcz sprawny wzrok, a ssaki – węch. Dlatego też fotografując te pierwsze, prawie zawsze budujemy czatownie (dobrym sposobem jest też fotografowanie z auta, np. wiosennych gęsi), zaś gdy wybieramy się na jeleniowate. sprawdzamy wiatr i unikamy kosmetyków.

W przypadku jeleni na rykowisku zawsze staramy się mieć jakiś kolorowy (najczęściej pomarańczowy) element garderoby z uwagi na polujących. Płowe nie widzą tych kolorów, a nam jak dotychczas udało się przeżyć:)

Jeżeli fotografujemy z podchodu staramy się, aby nasze sylwetki stały się rozmyte (Iwona stosuje np. górę od ghillie), a twarz zasłonięta (polecamy szaliki snajperskie lub kominy). Często wykorzystujemy do maskowania elementy krajobrazu i wszystko to, co jest w danej chwili dostępne.

Od jakich zwierząt zaczynać? Które najłatwiej jest zacząć fotografować?

Zimą polecamy np. karmniki. Wbrew pozorom można w ich pobliżu zrobić mnóstwo świetnych zdjęć ptaków, a trzeba pamiętać, że dobrze sfotografowana sikora może być atrakcyjniejsza od sknoconego wilka:) Warto również „zapolować” na zwierzaki, które są przyzwyczajone do człowieka (podmiejskie sarny, lisy itp.). Pozwoli to na zdobycie wspomnianego doświadczenia terenowego. Generalnie warto fotografować wszędzie i wszystko. Wiosną można fotografować boćki, żaby, czajki, zaś zimą jemiołuszki, kwiczoły, krzyżówki na stawach i jeziorach oraz wspomnianych odwiedzaczy karmników.

A jakie najtrudniej?

Hegemonie! Temat rzeka! Należy zacząć od tego, co to jest to „najtrudniej”. W naszym przypadku najtrudniejsze jest trafienie w odpowiednie miejsce w odpowiednim świetle. Gdy fotografujemy żurawie na noclegowiskach trudność polega na zbudowaniu czatowni w uciążliwym miejscu, na przyjeździe w nocy, tak by wejść do budy przed brzaskiem, ale potem jest już relatywnie łatwo, o ile żurawie nie uciekną oczywiście zbyt wcześnie.

Jak fotografujemy łosie, trudność polega na znalezieniu ich pośród rozległych trzcinowisk i połaci zarośli wierzbowych, ale potem … itp. Gdy fotografujemy jelenie na rykowisku, trudność polega na wywabieniu ich z krzaków, ale potem … itd.) Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, gdyż czasem prościej jest sfotografować wilka polującego na jelenie, niż takiego np. strzyżyka:))

Nasz problem polega na tym, że – poza jednym, jedynym przypadkiem w przeszłości – nie stosujemy nęcenia (pomijając wspomniane karmniki dla drobnicy, ale to akurat robią nawet dzieci:), więc mamy mniejsze szanse na sfotografowanie pewnych zwierzaków. Po prostu nam się ten rodzaj fotografii przyrodniczej nie podoba i tyle. Generalnie chodzi o to, że – w większości przypadków – bierzemy to, co w danej chwili oferuje nam Pani Przyroda.

Z czym mieliście na samym początku problemy, co was zniechęcało?

Ze wszystkim:))) Ceny sprzętu. Brak czasu. Brak światła, gdy akurat mamy wolne i możemy jechać w teren. Uciążliwa budowa czatowni z jednoczesną przeprowadzką ptaków w inne miejsce rozlewiska. Odległość pomiędzy Olsztynem, a Doliną. Myśliwi, ale też i inni fotografowie. Fotografia przyrodnicza jest dla cierpliwych i odpornych na kopniaki w tyłek. Czasem trzeba czekać na coś kilka lat i … figa z makiem lub sukces.

Przykładem mogą być czarne bociany sfotografowane przez Iwonę. Próbowała to zrobić przez trzy lata i nic jej nie wychodziło po czym, przypadkowo, trafiliśmy w miejsce, gdzie po skonstruowaniu pośpiesznej, prymitywnej czatowni miała je przed nosem przez kilka godzin.

Jakie zachowania początkujących fotografów wkurzają tych bardziej doświadczonych?

Wszystko zależy od konkretnego człowieka, jego podejścia do przyrody i do innych fotografujących na danym terenie. Przykładem może być człowiek (prawdopodobnie „doświadczony” fotograf), który w tym roku wychodził ze swojej czatowni przed odlotem wszystkich żurawi, co skutkowało tym, że „nasze” uciekały w panice.

Oczywiście znamy też wielu fotografów, którzy potrafią to zrobić w sposób całkowicie nieinwazyjny. Powtórzymy raz jeszcze. Fotografia przyrodnicza nie istnieje bez wiedzy na temat biologii zwierząt, które chcemy fotografować. Nie można również pozwolić na to, by zrobienie wymarzonego zdjęcia odbywało się kosztem „modeli” i innych ludzi, przebywających w tym sam samym czasie, w tym samym miejscu.

I na koniec zapytam jeszcze – jaką rolę w waszej fotografii spełnia blogowanie?

Wojtek: Moim, początkowym zamiarem było prowadzenie bloga stricte przyrodniczego. Potem jednak doszedłem do wniosku, że to bez sensu, gdyż o tym wszystkim można przeczytać w rozlicznych książkach lub w internecie. Dlatego też mój blog stał się czymś na kształt zbioru kabaretowych felietoników z przyrodą w tle i … dobrze mi z tym. Co zaś tyczy fotek, to oczywiście czuję wielką radość z faktu, że ktoś chce je oglądać i komentować:)

Iwona: W moim przypadku blogowanie, to możliwość opowiadania o przyrodzie w sposób naturalny. W dzisiejszych czasach dla większości z nas przyroda jest czymś obcym i nieznanym. Często budzi lęk w ludziach, a niepotrzebnie, więc moje blogowanie ma to odczarować:) Fotografowanie przyrody zaś, to bycie w niej, a to najpiękniejszy narkotyk, jaki znam:))

Dziękuję Wam za wywiad, a wszystkich zapraszam na blog Iwony i blog Wojtka. Tam dopiero można się naoglądać świetnych zdjęć dzikich zwierząt.