Blog

Z czym ci się kojarzy słowo Uzdrowisko? Jaka pierwsza myśl pojawia się w głowie? U mnie powstaje ciąg skojarzeń: Ciechocinek, sanatorium, kuracjusz. Przed oczyma widzę starszych ludzi, którzy przedpołudniami poddają się zabiegom leczniczym, a wieczorami tańczą na „fajfach”.

Jak widać, nie jestem wolny od stereotypów, bo uzdrowiska, to nie tylko Ciechocinek i schorowani kuracjusze. Zazwyczaj są to przepięknie położone miejscowości, które wiele mogą zaoferować absolutnie zdrowemu turyście (chociaż podobno nie ma ludzi zdrowych, są tylko niezdiagnozowani). O atrakcyjności takich miejsc przekonałem się, gdy pojawiła się okazja, aby zwiedzić uzdrowiska Beskidu Sądeckiego – Krynicę, Tylicz i Muszynę. Wszystko dzięki Krynickiej Organizacji Turystycznej, która zaprosiła mnie na trzydniowy Study Tour.

Study tour – praca i przygoda

Wyjazdy typu study tour, to wspaniała przygoda, ale też zwiedzanie na najwyższych obrotach. Organizacja zapraszająca stara się pokazać niemal wszystko, a ma na to „wszystko” bardzo niewiele czasu – w tym przypadku zaledwie trzy dni. Jak na uzdrowiska Beskidu Sądeckiego, to stanowczo zbyt mało…

Mofeta i Chiropterolog, czyli rozkosze łamania języka

Pamiętacie książkę „Rozkosze Łamania Głowy”? Pewnie nie. Ten tytuł wypływa z zakamarków mojej pamięci zawsze wtedy, gdy podczas podróży natykam się na nazewnictwo, na którym można sobie połamać, może nie głowę, ale na pewno język. I od takiego właśnie łamańca zaczęliśmy nasz study tour…

Wiecie, co to jest sucha ekshalacja dwutlenku węgla? Geolodzy uwielbiają nazwy wywodzące się z pogranicza logopedii i lingwistyki. Trudno je poprawnie wymówić, zapamiętać nie sposób. Na szczęście przyjęło się przyjaźniejsze dla języka określenie – Mofeta. Jest to miejsce, w którym z głębi ziemi uwalnia się dwutlenek węgla. Łemkowie mówili o oddechu diabła, współcześni o oddechu ziemi. Mofeta na pierwszy rzut oka wygląda jak silnie kotłując się i bulgoczące źródło. W pobliżu lepiej nie kłaść się na odpoczynek, gdyż można się już więcej nie obudzić.

Najbardziej atrakcyjne mofety w rejonie Beskidu Sądeckiego znajdują się w Złockiem koło Muszyny oraz w Tyliczu. Obejrzeliśmy tylko tę drugą. Kamienne cembrowiny kryją 50 bulgotek i dychawek – nie mam pojęcia czym różnią się jedne od drugich, ale fajnie się nazywają. Mofeta tylicka posiada też swoją kosmiczną historię – w czasach PRL próbowano prowadzić tutaj hodowlę alg, jako źródła białka dla sowieckich kosmonautów, jednak program szybko zarzucono.

Kolejna atrakcja była związana z Podkowcami oraz chiropterologami. Tym razem nie chodziło o geologię, ale o nietoperze i ich miłośników. Podkowce małe, najmniejsze polskie nietoperze, zagnieździły się na strychu grekokatolickiej cerkwi św. Piotra i Pawła w Krynicy. Ssakom tym zagraża wyginięcie, dlatego na remont poszycia dachu cerkwi przeznaczono ponad milion złotych.

Warto polubić Podkowce, szczególnie gdy zdamy sobie sprawę, że jednym z przysmaków nietoperzy są tak uciążliwe dla człowieka komary. Podkowców nie zobaczyliśmy, gdyż nie wolno ich niepokoić, ale moje słownictwo wzbogaciło się o dwa mądre wyrażenia.

Podczas deszczu nie tylko dzieci się nudzą…

… więc warto poszukać atrakcji pod dachem, na przykład odwiedzić muzeum. We współczesnym świecie muzeum, aby przyciągnąć kogoś więcej niż tylko zorganizowane wycieczki szkolne, musi mieć pomysł. Raczej mało kogo zachwycą typowe eksponaty umieszczone w szklanych gablotkach. Jeżeli jest świetny przewodnik, a my takich mieliśmy, to w każdym miejscu zrobi show swoimi opowieściami, lecz gdy zwiedza się na własną rękę, wtedy prezentacja zbiorów muzealnych musi układać się w ciekawą opowieść…

Muzeum Okręgowe w Tyliczu posiada na swoim wyposażeniu eksponaty, które można też ujrzeć w wielu innych muzeach regionalnych. Unikalne są jedynie pamiątki po Konfederatach Barskich. Wierzę, że wśród nagromadzonych sprzętów, znajdują się rzeczy wyjątkowe, przy których warto zatrzymać się na dłużej, by poznać ich przeznaczenie oraz historię. Niestety, większość zwiedzających nigdy się o tym nie dowie. Szkoda, bo widziałem już w Polsce małe muzea posiadające zbiory uboższe od tych z Tylicza, lecz potrafiące opowiedzieć historie, które na długo zapadają w pamięć.

Muzeum Nikifora w Krynicy ma bardzo wiele atutów – przepiękną siedzibę w zabytkowej, drewnianej willi Romanówka, duże zbiory prac unikalnego artysty oraz przejmującą historię, którą trzeba tylko umiejętnie przekazać. Miłośnicy twórczości Nikifora będą zachwyceni wizytą w muzeum, innych można by było przyciągnąć dobrze zaaranżowaną historią życia artysty. Jednak i tutaj postawiono na bezpieczny i cokolwiek nudny rząd gablot oraz obrazów.

Muzeum Zabawek w Krynicy posiada to, czego zabrakło dwóm pozostałym placówkom – opowieść. Mieliśmy szczęście, że oprowadzała nas Maria Ozierańska – właścicielka i pasjonatka zabawek. Przez to nasza wizyta zyskała na atrakcyjności. Jednak samodzielne zwiedzanie też zapewnia ogrom wrażeń, jest podróżą w czasie do krainy dzieciństwa. Dzięki przemyślanej koncepcji rozmieszczenia eksponatów na stosunkowo niewielkiej przestrzeni, można zobaczyć zaskakująco dużo. Muzeum jest mniejszą filią obiektu działającego w Kudowie Zdroju.

Tylicz, Krynica i Muszyna

Wszystkie trzy miejscowości są niewielkie, co z mojego punktu widzenia stanowi ogromną zaletę. Nie odczuwa się też tutaj zmanierowania wynikającego z popularności, tak irytującego w bardziej modnych kurortach.

Tylicz – konfederaci i religia

Niewielki Tylicz do dzisiaj zachował atmosferę charakterystyczną dla dawnych galicyjskich miasteczek. Miejscowość swoją opowieść zbudowała na tradycji związanej z Konfederacją Barską. W rynku wzniesiono niewielki obelisk poświęcony konfederatom i Kazimierzowi Pułaskiemu, w muzeum przydzielono im osobną salkę.

Pierzeję tylickiego rynku zamykają dwa kościoły. Jeden piękny, stylowy, drewniany wzniesiony na początku XVII wieku i drugi współczesny, znacznie większy lecz ładnie wpasowany w krajobraz. Na zapleczu świątyń, na stoku wzgórza wzniesiono Golgotę. Niestety, jej wykonanie nawiązuje wprost do wzorców kojarzonych z odpustami i krasnalami ogrodowymi. Ogromne nagromadzenie kiczu sprawia, że urasta on niemal do rangi dzieła sztuki. Mimo krytycznej opinii, zachęcam do wejścia na szczyt wieżyczki wieńczącej całość założenia, aby zachwycić się piękną panoramą Tylicza w otoczeniu wzniesień Beskidu Sądeckiego.

Dla tych, których poczucie estetyki zostało nadszarpnięte, proponują krótki spacer pomiędzy domami Tylicza do widocznej w oddali drewnianej cerkwi Kosmy i Damina, obecnie użytkowanej przez kościół katolicki. Tutaj w spokoju można pokontemplować autentyczne piękno i harmonię sztuki sakralnej.

Muszyna – ogrody i Baszta

Muszyna pełni wiele funkcji – jest uzdrowiskiem, popularną stacją narciarską (wraz z Wierchomlą), a od kilku lat także miastem ogrodów.

Wjeżdżając do Muszyny nie sposób przegapić barkowego kościoła parafialnego, który niegdyś pełnił funkcje obronne. Tuż obok utworzono Ogrody Biblijne. Idea sympatyczna, natomiast wykonanie… średnie. Kilka niewątpliwie ciekawych prac rzeźbiarskich, ginie w natłoku elementów kiczu spod znaku gipsowych krasnoludów. Mimo, że ogrody zajmują ponad hektar powierzchni, to ma się poczucie ciasnoty – zbyt wiele elementów upchnięto w jednym miejscu. Brakuje przestrzeni na oddech, refleksję, czy modlitwę…

Zupełnie inne emocje wywołują Ogrody Sensoryczne (Zmysłów). Przepięknie położone na wzgórzu powyżej obiektów sanatoryjnych oferują przestrzeń i rozległe widoki. Aby zobaczyć jeszcze szerszą panoramę warto wdrapać się na niewielką wieżę widokową. Poniżej Ogrodów Sensorycznych znajduje się Ogród Magiczny z rzeźbami w stylu grecko-rzymskim. Całość została rozplanowana gustownie, z wielkim poczuciem smaku. Rewelacyjne miejsce na spacery, fotografowanie, nordic walking czy ćwiczenia na siłowniach zewnętrznych.

Jeżeli panorama z Ogrodów Sensorycznych to za mało, można dodatkowo wybrać się na wzgórze Baszta z doskonale widocznymi pozostałościami zamku biskupiego z XIV wieku. Same ruiny nie są wyjątkowe, natomiast widoki w pełni rekompensują wysiłek włożony w podejście na szczyt wzgórza.

Moją uwagę przyciągnęła też ulica Kościelna – lubię takie małomiasteczkowe klimaty rodem z dawnej Galicji. Oczywiście Muszyna to przede wszystkim wspaniała woda mineralna, ale o tym poniżej.

Lubicie ruskie pierogi? Ja za nimi przepadam i dlatego polecam miejsce, gdzie można się nimi najeść do syta – willę Urocze

Krynica – więcej niż uzdrowisko

Będąc w Krynicy nie sposób nie otrzeć się o Nikifora. Jest muzeum, ulica oraz pomnik, przy którym wielu robi sobie zdjęcia. Inny słynny mieszkaniec Krynicy – Jan Kiepura pozostawił po sobie modernistyczne sanatorium „Patria”. Niestety nie doczekał się muzeum, ma natomiast swój festiwal muzyczny.

Sercem miasta, jak to w uzdrowiskach zazwyczaj bywa, jest Park Zdrojowy, bardzo ładne miejsce, wokół którego zachowało się wiele architektury drewnianej. To co najciekawsze można obejść w pół dnia, ale do takich miejsc, jak Krynica nie przyjeżdża się na zwiedzanie, tylko na leczenie lub korzystanie z całego wachlarza aktywności, jakie zapewnia miasto i najbliższe okolice.

No to chlup! – napijmy się… wody mineralnej

Uzdrowiska Beskidu Sądeckiego swoją karierę zbudowały na złożach leczniczych wód mineralnych. I nadal ludzie masowo przyjeżdżają „do wód”. Te najsłynniejsze degustowaliśmy w krynickiej Pijalni Wód (konsumpcja płatna). Wypicie niektórych wymaga sporego samozaparcia! Największego woda Zuber. Podobno ma unikalne właściwości lecznicze, świetnie sprawdza się jako antidotum na kaca, lecz śmierdzi przeokrutnie i na dodatek jest słona. Lepiej potem popić ją jakąś neutralną smakowo i zapachowo wodą (Kryniczanką lub Słotwinką). Większość wód ma właściwości moczopędne, a toalety są płatne! Biznes prowadzony jest kompleksowo, włodarze uzdrowiska Krynica-Żegiestów zarabiają zarówno na przyjmowaniu, jak i wydalaniu wód. W obiekcie znajduje się też kawiarnia – nie polecam korzystania z jej usług, olewanie klienta mają głęboko zakodowane w genach.

Wody mineralne można kosztować nie tylko w Krynicy, ale i w Tyliczu. Źródło „Zdrój Główny” znajduje się kilka kroków od cerkwi, nad brzegiem potoku Muszynka

Pokaźną ilością źródeł oraz pijalni wód może poszczycić się Muszyna. Jedyną butelkowaną wodę mineralną jaką od lat regularnie pijam, nie tylko ze względu na świetny skład, ale i smak, jest „Muszynianka”. (Spółdzielnia Pracy Muszynianka nie sponsoruje tego artykułu!).

Uzdrowiska Beskidu Sądeckiego dla aktywnych

Niestety, podczas study tour nie przetestowałem żadnego rodzaju turystyki aktywnej. Wielka szkoda. Plany pokrzyżowała wyjątkowo zimna wiosna oraz okresowy remont kolejki na Jaworzynę.

A okolice Krynicy, Tylicza oraz Muszyny mają w zanadrzu szeroką ofertę dla osób, które lubią się zmęczyć. Przede wszystkim sporty zimowe. Ośrodek narciarski na Jaworzynie Krynickiej co roku znajduje się w czołówce rankingu ONET-u na najlepszą stację sportów zimowych w Polsce (w 2017 zajął 4 miejsce). Do sukcesu przyczyniła się nowoczesna infrastruktura wyciągowa, brak kolejek, świetnie przygotowane trasy oraz darmowe parkingi. Narciarze nie mogą narzekać na monotonnię, ponieważ w samej Krynicy są jeszcze trzy inne stoki, w Tyliczu dwa, a w nieodległej Muszynie popularny ośrodek Dwie Doliny. Z drugiej strony brak wspólnego karnetu i darmowych skibusów, to narciarskie średniowiecze.

Mnie osobiście cieszy rozwój szlaków dla miłośników nart biegowych. Co prawda jest to zaledwie kilkanaście kilometrów, za to bardzo profesjonalnie przygotowanych tras. Do niedawna Polska była krajem nieprzyjaznym narciarstwu biegowemu, teraz wyraźnie zmienia się na lepsze. Fajnym pomysłem jest też sankostrada, atrakcja niezbyt często spotykana w polskich górach.

W ciepłej porze roku absolutnym „must have” dla miłośników przyrody, są spływy pontonowe Popradem. Na pewno sam kiedyś skorzystam. W okolicach nie brakuje pieszych szlaków turystyczny, dynamicznie rozwija się oferta dla rowerzystów. Jeżeli kogoś rozpiera   nadmiar energii, może ją rozładować na basenie, całorocznym lodowisku, czy w licznych parkach linowych.

Noclegi – dwa bieguny sanatorium i SPA

Sanatorium Energetyk,…

… w którym nocowałem na pewno pamięta stare dobre czasy PRL. Obiekt zmodernizowano, jednak atmosfera tamtych lat nie wyparowała bezpowrotnie. Dla jednych będzie to wada, dla innych zaleta. Mnie się podobało. W pokojach standard przyzwoity, chociaż bez rewelacji. Obsługa bardzo miła. Poważniejszą uciążliwość stanowi zamykanie budynku o 22-giej. Oczywiście przy drzwiach jest dzwonek – dwukrotnie tę opcję wykorzystaliśmy. Otworzyła nieufna pielęgniarka. Najpierw dokładnie przepytała, cośmy za jedni, a dopiero potem niechętnie wpuściła do środka. Mimo, że dorośli faceci, w takim momencie czuliśmy się niczym kolonijne dzieci, które nieźle nabroiły.

SPA Irena Eris.

Na zupełnie przeciwnym biegunie znajduje się SPA doktor Ireny Eris – miejsce dla ludzi majętnych. Nie mieszkałem, tylko zwiedzałem. Podobały mi się przestronne i gustownie urządzone pokoje oraz wspaniałe widoki z okien. Nie jestem miłośnikiem luksusu, nie sądzę aby w takim miejscu umiał wypocząć. Krępowała by mnie też obsługa odziana w eleganckie pracowe mundurki – naprawdę wolę swojskie panie z Energetyka.

Oprócz pięknych pokoi na gości czekają sauny, baseny, siłownia i wyrafinowany pakiet usług SPA. Czy ktoś z was korzystał z dobrodziejstw jakiegokolwiek hotelu dr Ireny Eris? Bardzo będę wdzięczny za komentarz – dla mnie jest to obcy świat, który chciałbym zrozumieć.

Informacja Turystyczna – uzdrowiska Beskidu Sądeckiego

Nie wiem w jaki sposób rekrutuje się pracowników informacji turystycznych, ale nie pierwszy raz przekonałem się, że zatrudniają najlepszych. Pasjonatów turystyki i regionu. Wcześniej przekonałem się o tym w Opolu i Lesznie, teraz doświadczyłem tego w Krynicy. Nie piszę tych słów dlatego, że zostałem zaproszony, pochlebcą nie jestem. Każdego zachęcam do bezpośredniego kontaktu oraz zapoznania się ze stroną KOT. W zakładce publikacje znajdziecie pokaźny zbiór folderów, które pomogą wam zaplanować ciekawą wycieczkę po Krynicy i okolicach. Zwróćcie uwagę na Questy – zwiedzanie połączone z grą jest ciekawsze i łatwiej do wycieczek zachęcić dzieci. Jeżeli szukacie przewodników – pytajcie o Janusza (Tylicz) lub Zuzannę (Muszyna).

Czy podoba ci się to o czym i w jaki sposób piszę? Może chciałbyś wesprzeć Świat Hegemona, aby rozwijał się nieustannie? Możesz to zrobić na dwa sposoby. Sposób pierwszy, to zostanie mecenasem bloga na Patronite. Sposób drugi, to postawienie mi kawy. Zrobisz to klikając w zielony przycisk pod spodem

Uzdrowiska Beskidu Sądeckiego – Podsumowanie

Podczas trzech dni study tour byłem w stanie zobaczyć zaledwie ułamek tego, co uzdrowiska Bedskidu Sądeckiego mają do zaoferowania turyście. Zdecydowanie za krótko, ale nawet miesięczny pobyt mógłby być niewystarczający. Z czystym sumieniem mogę polecić wyjazd do Krynicy, Tylicza czy Muszyny. Oczywiście nie wszystko mi się podobało, starałem się o tym uczciwie napisać. Jednak nie ma miejsc idealnych, a w tym wypadku zalety zdecydowanie górują nad wadami.

Najbardziej spodobała mi się różnorodność oferty, która powinna zadowolić niemal każdego. Zarówno aktywnego poszukiwacza przygód, jak i niezbyt sprawnego fizycznie miłośnika ciszy i spokoju. Na nudę nie mogą narzekać ani dzieci, ani seniorzy. Żadnej z miejscowości nie szpecą też współczesne makabryły, pleniące się niczym chwasty w całej Polsce. Atrakcji nie brakuje ani zimą, ani latem, a i poza sezonem wypoczynkowym też jest co robić.

Lubisz spędzać czas w miejscowościach uzdrowiskowych? Polecasz którąś z nich? Napisz o tym koniecznie w komentarzu 🙂