Blog

Pogranicze było tu od zawsze. Początkowo polsko-czeskie, wraz z upływem czasu sąsiedzi po drugiej stronie się zmieniali. W XIX w. okolice przecięły linie zaborów, a obecnie granice trzech województw – opolskiego, wielkopolskiego i łódzkiego.

Od dawna planowałem tę podróż i wreszcie wszystko się ułożyło – pogoda oraz odległość. Słońce, które towarzyszyło mi przez całą drogę, tuż przed celem podróży zniknęło w tumanach zimnej mgły nadciągającej nie wiadomo skąd. Gdy parkowałem samochód po murami Byczyny, widoczność spadła niemal o połowę.

Bitwa pod Byczyną

Ponoć podobne warunki pogodowe panowały pod Byczyną 24 stycznia 1588 r. Wówczas mgła ułatwiła hetmanowi Zamoyskiemu przeprowadzenie manewru oskrzydlającego wojska austriackie Maksymiliana III Habsburga. Wkrótce potem jeden z najlepszych dowódców Rzeczpospolitej spuścił srogie baty arcyksięciu, który pretendował do polskiej korony, rywalizując o nią z Zygmuntem III Wazą. Bitwa miała niezwykle krwawy przebieg, zginęło ponad 3000 ludzi, a Habsburg, w charakterze jeńca, miał spędzić najbliższe kilka miesięcy w Zamościu…

Byczyna – średniowieczny układ miejski

Mnie mgła nie była na nic potrzebna, nie zamierzałem nikogo oskrzydlać, ani z nikim walczyć. Zamierzałem fotografować. Miasteczko wyglądało jak wymarłe. Jedyne głosy, jakie o tej wczesnej porze dnia przebijały się przez ścianę mgły, dobiegały z kościoła i z pobliskiej knajpy. Pierwsze czyste i dźwięczne, drugie zmęczone i przygaszone. Każdy świętował niedzielę na swój sposób.

Byczyna zagościła w wielkiej historii tylko raz, potem pałętała się gdzieś na jej obrzeżach. Dzięki temu zachowała walory, którymi niewiele miasteczek może się poszczycić – średniowieczny układ miejski zamknięty w obrębie ocalałych murów. Pięknie. Jednak nawet mgła nie zdoła ukryć fatalnego stanu obwarowań upstrzonych żółtymi tabliczkami ostrzegającymi przed niebezpieczeństwem. Podobno, aby uratować fortyfikacje przed zagładą potrzeba kilkunastu milionów złotych, ministerstwo kultury daje zaledwie kilkaset tysięcy. To mniej niż w tym samym czasie przeznacza na pewną świątynię, która, sądząc po nazwie, Bogu się już opatrzyła. Nie potrafię pojąć dlaczego trwonimy miliardy na lotniska, z których nie odlecą samoloty, a nie starcza grosza na ratowanie zabytku unikalnego nie tylko na polską skalę…

Gniew po części rozwiewa wiatr, który przepędza na dobre mgłę i pozwala zrobić kilka słonecznych fotografii. Wędruję od wieży Bramnej Wschodniej, mijam gotycki kościół św. Mikołaja. Docieram na niewielki rynek, którego centrum zajmuje budowla ratusza. O możliwości wejścia na wieżę przeczytam dopiero po powrocie do domu. Jeszcze uwieczniam na zdjęciu Basztę Piaskową i ruszamy w dalszą drogę.

Byczyna – gród rycerski

Przed kilkunastu laty (2006-2007) bractwa rycerskie z Polski i Czech postanowiły wznieść nad zalewem Biskupice-Brzóski (rzeka Pratwa) kasztel rycerski. Drewniana budowla, jak wszystkie imitacje wczesnośredniowiecznych grodów, mniej lub bardziej przypomina kopię Biskupina. Ponoć w sezonie można nauczyć się tutaj władania średniowieczną bronią, jazdy konnej czy rzutu toporem. Mniej wojownicze jednostki mogą zaprzyjaźnić się z lamą, świnkami wietnamskimi, kucykiem oraz całkiem licznym stadkiem kóz, a także wypożyczyć sprzęt pływający i oddać się relaksowi na wodach zalewu. Jednak poza sezonem wszystko wyglądało zgoła inaczej. Stan najbliższego otoczenia sugerował, iż jakaś wraża armia, najdalej dnia poprzedniego, zwinęła oblężenie. Porozrywane folie walały się u stóp rozstawionych gdzie bądź maszyn oblężniczych, sterty materiałów budowlanych utrudniały przechodzenie i zwiedzanie. Niezbyt urodziwe krzaczory pleniące się niemal wszędzie dopełniały obrazu brudu i bałaganu. Jak widać kasztel nie zachwycił, może nadszedł czas, aby poszukać autentycznego grodu, a nie tylko jego kopii?

Bolesławiec nad Prosną

Murowany zamek w Bolesławcu nad Prosną wzniósł Kazimierz Wielki, a w ruinę obrócili Szwedzi. Typowe losy niemal wszystkich warowni dawnej Rzeczpospolitej. Do dzisiaj przetrwały resztki murów obwodowych oraz 22 metrowa wieża, na którą można i warto się wspiąć, ze względu na rozległą panoramę okolic. Nie zalecam zabierać ze sobą mocno małoletnich dzieci, chyba, że chce im się unaocznić, jak niebezpieczne jest życie, gdyż zabezpieczeń przed spadnięciem i wypadnięciem nie ma żadnych. Przydatna też będzie latarka, wewnątrz panuje półmrok, a złośliwe kamienie stropu tylko się czają, aby nierozważnemu turyście przywalić w łepetynę. U stóp ruin do 2007 r. mieścił się stary, zabytkowy i unikalny młyn, a w nim hotel i wykwintna restauracja. Niestety, po pożarze ostało się jedynie potężne koło wodne, na odbudowę zabytku raczej nie ma co liczyć.

Okolica

Na więcej atrakcji pogranicza nie starczyło czasu, a szkoda. Warto zatrzymać się w samym Bolesławcu, zwiedzić barokowy kościół i poszukać członków jedynego w Polsce bractwa prasalskiego. W pobliskim Chróścinie znajdziemy unikalną cerkiew i ładny pałac neogotycki. Prawie każda miejscowość może pochwalić się zabytkowym kościołem, zazwyczaj drewnianym – najciekawszy, moim zdaniem, znajdziemy w Uszycach. Okolica świetnie zwiedza się na rowerze, warto też spróbować spływu kajakowego Prosną.

Jeżeli masz trochę więcej czasu możesz pojechać dalej na północ, aby zwiedzić miasto z samolotem, czyli Wieruszów i dowiedzieć się, jak wyglądają dęby czerwone tworzące zabytkową aleję. 

Jeżeli podobał Ci wpis, to może polubisz też moją stronę na facebooku Dawid Lasociński- PodRóżnie ?