Blog

– Łódź? Nie podoba mi się to miasto, nie ma w nim nic pięknego, chodniki nierówne, kamienice zniszczone…- denerwował się jeden z moich gości.

Chociaż Łodzianie często nie lubią swojego miasta, psioczą i narzekają na nie, to nie pozwolą krytykować go obcym. Przekonał się o tym znany aktor, który w kontekście Łodzi, użył słowa menel. Histeria, która po tych słowach nastąpiła, graniczyła z groteską. Nieproporcjonalne nagłośnienie mało znaczącej wypowiedzi sprawiło, że do Łodzi na trwałe przylgnęła łatka miasta meneli.

Łódź nie jest miastem łatwym do kochania. Pełna kontrastów, ma piękną i brzydką twarz, ale na swój sposób jest wyjątkowa i niepowtarzalna. Tylko tę niepowtarzalność trzeba umieć dostrzec. Chciałbym w tym pomóc, pokazując miejsca, które są mi szczególnie bliskie. (Artykuł zaktualizowany w październiku 2019 r.). Zapraszam wszystkich na zwiedzanie Łodzi. Nie będzie nudno!

Jeżeli uznajesz ten artykuł za wartościowy, inspirujący, to możesz wesprzeć Świat Hegemona na Zrzutce? Będę wdzięczny za nawet najmniejszą sumę, która pozwoli na tworzenie nowych artykułów i utrzymanie bloga przy życiu

1. Zwiedzanie Łodzi – Manufaktura

Potęgę Łodzi zbudowali fabrykanci. Zakłady przemysłowe wznosili z czerwonej, nieotynkowanej cegły, czerpiąc ze wzorców średniowiecznej architektury obronnej. Nic dziwnego, że fabryki kojarzą się z zamkami. Najbogatsi zagospodarowywali całe kwartały, tworząc miasta w mieście.

Dawny kompleks fabryczny Izraela Poznańskiego, drugiego pod względem bogactwa przemysłowca łódzkiego, przed kilkunastu laty kupili ludzie z wizją i wyobraźnią. Nie stworzyli obiektu wyłącznie handlowego, ale wielofunkcyjne centrum, którego tak w Łodzi brakowało. Cieszą oczy wspaniale odnowione zabytkowe budynki, kolorowe, podświetlane fontanny i przestronny rynek. Latem na rynku otwierana jest plaża, zwana Costa del Manu, a zimą lodowisko. Wokół ulokowało się mnóstwo kawiarni i restauracji, niestety, zazwyczaj nie tanich. Są też muzea (chociażby MS2), kino i ścianka wspinaczkowa. Są też tłumy ludzi.

Po sąsiedzku stoi najładniejszy łódzki pałac należący przed laty do rodziny Poznańskich. Obecnie w jego wnętrzach mieści się Muzeum Miasta Łodzi. Trochę dalej, przy ulicy Ogrodowej, skrył się najstarszy łódzki drewniany kościół św. Józefa.

Piotrkowska – kamienice, woonerfy i podwórza

Piotrkowska jest synonimem Łodzi. Nie tak dawno starannie odnowiono nawierzchnię, pięknieją kamienice, po latach stagnacji ulica znów tętni życiem. Mnogość knajp, pubów, kawiarni i klubów muzycznych, zadowoli największego malkontenta. Zapraszam na spacer po wybranych miejscach. W trakcie zwiedzania radzę zachować ostrożność, jest to jedyny w Polsce deptak, na którym niezwykle łatwo jest wpaść pod samochód!

2. Trzy kamienice i dwa podwórza

Spośród licznych zabytkowych kamienic otaczających Piotrkowską wybrałem trzy. Zaczynamy od numeru 43, gdzie mieści się kamienica Pod kasztanami, pierwsza łódzka budowla secesyjna. Jest wyjątkowo symetryczna, a secesja lubowała się w asymetrii, jednak wszystkie inne elementy stylu zostały zachowane. Bez trudu dostrzeżemy łukowate linie oraz zdobienia, w których dominują motywy roślinne – liście, gałęzie, kwiaty i pnie drzew. Szczytowe okno, zwieńczone kopułą, obramowane jest stylizowanymi liśćmi kasztanowca, stąd nazwa kamienicy.

Wyjątkowo bogatą ornamentyką może pochwalić się eklektyczna Kamienica pod Gutenbergiem (Piotrkowska 86). Oprócz figurki Gutenberga dostrzeżmy też metalowe smoki oraz mnóstwo motywów roślinnych.

Przy Piotrkowskiej 143 mieścił się niegdyś skład fabryczny pabianickiej spółki Krusche i Ender. Potężna kamienica wygląda bardzo reprezentacyjnie, a wzrok przyciąga kolorowa polichromia, na której można dostrzec kwiaty, wijące się łodygi roślin, czy bajkowe smoki.

Oprócz kamienic na Piotrkowskiej natkniemy się na niewielkie rzeźby z brązu. Osobiście, najbardziej lubię sympatycznego Misia Uszatka, stojącego na Piotrkowskiej 87 oraz Tuwima siedzącego na ławeczce przed Urzędem Miasta. Dodatkowo letnią atrakcją są ogródki restauracji, pubów i kawiarni, a zimą piękna świąteczna iluminacja.

Warto nie tylko spacerować samym deptakiem, ale czasami zaglądać też na coraz bardziej zadbane i coraz lepiej zagospodarowane podwórza. Absolutnie nie można przegapić tego przy Piotrkowskiej 3, gdzie znajduje się Pasaż Róży, wyjątkowe miejsce zaprojektowane przez Joannę Rajewską.

Jedną z nowszych atrakcji łódzkich jest podwórko Wojciecha Siudmaka, artysty znanego czytelnikom fantasy. Z płyt gresowych została utworzona kompozycja „Narodziny dnia”. Co prawda podwórze znajduje się pod adresem Więckowskiego 4, ale są to dosłownie dwa kroki od Piotrkowskiej.

3. Zwiedzanie Łodzi – Woonerfy dwa

Gdybym miał wybrać najładniejsze miejsce na Piotrkowskiej, byłoby to skrzyżowanie z ulicami Traugutta i 6 Sierpnia. Kilkanaście kilka lat temu nieciekawe, po przekształceniu obu przecznic w woonerfy, z polska zwane podwórcami, stało się bardzo modne. Podwórce zostały zaprojektowane tak, aby można było poruszać się po nich samochodem, ale panami przestrzeni są piesi, oni mają się tu czuć bezpiecznie. I piesi przychodzą tutaj gromadnie. Władze Łodzi są dumne z podwórców, zapraszają na nie najważniejszych gości, chociaż z utrzymaniem czystości, już sobie nie  do końca radzą. Być może urzędnicy miejscy nie rozumieją, że omiecenie wzrokiem nie zastąpi codziennego sprzątania.

4. Jeden OFF – Piotrkowska 138/140

Najmodniejsze miejsce w Łodzi i majstersztyk marketingu. Dawną fabrykę Ramischa wykupił prywatny kapitał i prawie nic nie inwestując w remonty oddał w użytkowanie przemysłom kreatywnym. Strzał w dziesiątkę. Brudne ceglane mury i krzywe chodniki tworzą pożądaną atmosferę dekadencji. W przeciągu dwóch-trzech lat cała przestrzeń zapełniła się pubami, kawiarniami, restauracjami i klubami muzycznymi. Swoje pracownie otworzyli awangardowi twórcy, pojawiły się sklepy oryginalnych marek, chociażby „Pan tu nie stał”. W okresie letnim gości „Beza Krówka” oferująca jedne z najlepszych lodów w mieście. Mimo narzekania na brud i brak toalet, co da się wyczuć podczas większych imprez, nigdy nie brakuje tutaj tłumu gości.

Obecnie Off przechodzi dużą zmianę, sporo miejsc się remontuje, estetyka się poprawia, rosną czynsze, więc niektórzy się wynoszą ze względu na drożyznę… Istnieje obawa, że niedługo to miejsce stanie się przystanią tylko dla ludzi z dużymi pieniędzmi, straci swój charakter przestrzeni kreatywnej…

5. Willa Kindermanna

O Łodzi zwykło się mówić – miasto secesji. Nie do końca jest to prawda, w zabytkowej architekturze dominuje eklektyzm, można jednak znaleźć prawdziwe secesyjne perły. Najpiękniejszą z nich jest willa Leopolda Kindermanna mieszcząca się przy ulicy Wólczańskiej 31/33.

Od Piotrkowskiej dzieli ją tylko kilka minut spaceru, jednak niewielu tutaj trafia. A szkoda. Może nie zachwyca od pierwszego spojrzenia, ale gdy człowiek się na chwilę zatrzyma i uważnie popatrzy… Wszystko w tym budynku jest nieregularne – bryła, okna, zdobienia. Do wnętrza wchodzi się pomiędzy dwiema kolumnami imitującymi pnie jabłoni. W całej dekoracji znajdziemy wiele nawiązań do drzew i kwiatów – kasztanowca, słonecznika, winogron. Licznych smaczków nie dostrzega się na pierwszy rzut oka. Uważni zapewne wypatrzą ptaki i wiewiórki schowane w koronach drzew, czy też lisa wyglądającego spośród korzeni. Równie piękne i dobrze utrzymana są wnętrza w których mieści się galeria BWA.

6. Księży Młyn

O potencjale Księżego Młyna, robotniczego osiedla z XIX wieku, zawsze dużo się mówiło, natomiast niewiele robiło, aby przywrócić temu miejscu blask. Na szczęście ostatnie lata przyniosły duże zmiany. Remont trwa na całego, kolejne domy pięknieją niemal z dnia na dzień. Wyładniało nie tylko samo osiedle, ale też i okolica.

Zadbano o pobliski Park Źródliska (najstarszy w Łodzi), w dawnej fabryce Scheiblera urządzono lofty mieszkalne, a budynek straży pożarnej od lat jest jednym z najlepszych przykładów udanej rewitalizacji. Gdy pogoda nie sprzyja można udać się do Palmiarni w Parku Źródliska lub do jednego z dwóch okolicznych muzeów. W neorenesansowej willi Edwarda Herbsta mieści się muzeum wnętrz fabrykanckich, a w dawnym pałacu Scheiblera Muzeum Kinematografii, obok którego można oglądać rekwizyty z filmu Kingsajz.

Jeżeli komuś mało, może przejść kilka kroków dalej na teren Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Przepięknie odrestaurowane miejsce (chociaż na wejściu straszą ruiny fabryki), ze stawem, ławkami, altanami i dużą przestrzenią zieloną. W ciepłe i słoneczne dni pakuję do torby laptopa i wychodzę na Księży Młyn, by na jednej z ławek pisać kolejny artykuł na blog.

7. Zwiedzanie Łodzi – Biała fabryka i Skansen

Biała Fabryka wyróżnia się na tle budynków przemysłowych dawnej Łodzi. Większość fabryk wzniesiono z czerwonej cegły w drugiej połowie XIX wieku, natomiast Biała Fabryka powstała wcześniej i architektonicznie nawiązuje do klasycyzmu. Tutaj po raz pierwszy uruchomiono maszynę parową. Obecnie jest siedzibą Centralnego Muzeum Włókiennictwa.

Nie przepadam za muzeami, dlatego zapraszam na spacer wokół budynku, a szczególnie do parku Reymonta, skąd jest najładniejszy widok na Białą Fabrykę przeglądającą się w wodach pobliskiego stawu. Przy fabryce kilka lat temu utworzono miejski skansen, gdzie przeniesiono drewniane budynki pamiętające czasy Ziemi Obiecanej.

8. Zwiedzanie Łodzi – Park Poniatowskiego

W Łodzi nie brakuje parków i ciężko wybrać ten najładniejszy. Ja preferuję Park Poniatowskiego. Może dlatego, że w dzieciństwie mieszkałem w jego pobliżu? Park zaprojektowano na początku XX wieku. Najładniej wygląda jesienią, nigdzie w Łodzi nie widziałem aż tak kolorowych liści drzew. Ale i w innych porach roku zadbane stawy, altany, romantyczne mostki nadają parkowi dużo uroku. Niewielki cmentarz żołnierzy radzieckich skłania do zadumy nad młodym wiekiem chłopców, którzy polegli w czasie II wojny światowej.

9. Cmentarz Żydowski i stacja Radegast

Łódź zbudowali Żydzi do spółki z pochodzącymi z Niemiec ewangelikami. Po jednych i po drugich pozostało już tylko wspomnienie oraz niezbyt udany Festiwal Czterech Kultur. Jednakże odejście społeczności żydowskiej dokonało się w wyjątkowo okrutny sposób. Hitlerowcy, paląc wszystkie synagogi, zadbali, aby po łódzkich Żydach nic nie pozostało.

O historii łódzkich Żydów przypomina jedynie przepiękny cmentarz (pisałem już o nim) oraz stacja Radegast, z której tysiące ludzi zostało wywiezionych do obozów koncentracyjnych. Memoriał Radegast, bo taką obecnie nosi nazwę, składa się z drewnianego budynku dawnej stacji, 6 symbolicznych macew, Tunelu Deportowanych, Kolumny Pamięci symbolizującej komin krematorium oraz oryginalnego pociągu, którym wywożono ludzi do obozów zagłady. Obiekt jest niewielki, urządzony bez zbędnego zadęcia i skłania do refleksji nad największą zbrodnią ostatniego stulecia.

10. Widok z Górki Śmieciowej i Nowego Centrum

Na każde miasto lubię spojrzeć z góry, niestety, Łódź praktycznie pozbawiona jest punktów widokowych z prawdziwego zdarzenia. Oczywiście można skorzystać z darmowego Punktu Informacyjnego NCŁ (Nowego Centrum Łodzi), który znajduje się na XV piętrze biurowca Textilimpexu przy ulicy Traugutta 25, ale widać stamtąd tylko fragment miasta, głównie dworzec kolejowy Łódź-Fabryczna oraz najbliższe okolice.

Inny punkt widokowy mieści się na tzw. Górce Śmieciowej, zlokalizowanej przy ulicy Łupkowej w północnej części Łodzi, w pobliżu Lasu Łagiewnickiego. Nie tak łatwo jest tam trafić. Ze szczytu widać całe miasto, ale z oddali. Niestety Śmieciowa Górka systematycznie zarasta krzakami oraz drzewami, więc widoki mogą wkrótce przejść do historii.

Jeżeli podoba ci się to jak i o czym piszę, to możesz postawić mi kawę klikając w zielony przycisk poniżej. Będę ci bardzo wdzięczny i zyskam nowe możliwości tworzenia i rozwijania tego bloga 🙂

A może chcesz zostać mecenasem Świata Hegemona? Zobacz, jak to można zrobić w serwisie Patronite.

Zwiedzanie Łodzi – podsumowanie

Zwiedzanie Łodzi w jeden dzień jest zadaniem niełatwym. Największe atrakcje są porozrzucane po całym mieście i aby je ogarnąć trzeba sporo się nachodzić. Zachęcam, aby na zwiedzanie Łodzi poświęcić co najmniej weekend.

Być może ktoś z was był, może się czymś zachwycił i chciałby się tym podzielić? A może wręcz przeciwnie, zniechęcił? Piszcie, niezależnie od tego, jaką opinię macie o moim rodzinnym mieście. Jeżeli chcesz zobaczyć więcej zdjęć z Łodzi, zapraszam na moją stronę fotograficzną.